نسخه نگارۀ کلیله و دمنه 2198 محفوظ در کتابخانۀ کاخ گلستان ویژگیهای بصری و سبک شناختی: تشابهات و تمایزات با دو نسخۀ کلیله ودمنۀ کارگاه بایسنقری

چکیده

نسخه نگارۀ کلیله‌ودمنۀ شماره 2198 کتابخانۀ کاخ گلستان، استنساخی است از برگردان پارسی نصرالله بن عبدالحمید بن ابی المعالی معروف به نصرالله منشی که کلیله‌ودمنۀ بهرامشاهی نیز خوانده می‌شود. ابتدا و انجامۀ این نسخه افتاده و هیچ اطلاعی راجع به زمان و مکان تهیۀ اثر، نگارگر و یا نگارگران احتمالی آن وجود ندارد؛ هرچند می‌توان آن را با توجه به ویژگی‌های نگارگری و خوشنویسی که دارد منسوب به سدۀ نهم هجری دانست. در پژوهش پیش‌رو یکی از چالش‌برانگیزترین این انتساب‌ها را که حاکی از پیوند این اثر با کارگاه هنری بایسنقر تیموری دارد، مورد بررسی قرار خواهیم داد. دو نسخۀ مشهور از کلیله‌ودمنه در این کارگاه سلطنتی تهیه و اجرا شده‌اند؛ یکی معروف به کلیله‌ودمنۀ بایسنقری است به شماره R.1022 و دیگری کلیله‌ودمنه‌ای به قلم جعفر بایسنقری خطاط نامی دربار این شاهزاده تیموری به شماره H.362 که هر دو نسخه در کتابخانۀ توپکاپی‌سرای استانبول نگهداری می‌شوند. در این مقاله مشخصه‌های بصری و سبک زیباشناسانۀ نگاره‌های این دو اثر را با کلیله‌ودمنۀ کاخ گلستان مقایسه خواهیم کرد تا تشابهات و تمایزات این سه نسخه مشخص‌شده و پیوند تاریخی و هنری آن‌ها روشن گردد.

واژگان کلیدی: کلیله‌ودمنۀ بهرامشاهی، کتابخانۀ کاخ گلستان، بایسنقر تیموری، نگارگری سبک هرات